ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ αλέ ρετούρ;
14/02/19
Διαβάζω ότι μέλη και στελέχη του ΚΙΝΑΛ υποστηρίζουν πως στις επισκέψεις τους στην περιφέρεια, μιλάνε με παλιούς ψηφοφόρους οι οποίοι ζητούν να επανέλθει το όνομα ΠΑΣΟΚ. Ισχυρίζονται ότι αυτό συγκινεί τον κόσμο – μόνο ΠΑΣΟΚ που λέει και η γνωστή ατάκα – και ότι μια ξαναμανά μετωνυμία θα «επαναπατρίσει» τους πρώην ψηφοφόρους που πήγαν σε άλλα κόμματα.
Δυσκολεύομαι να το πιστέψω Αν το όνομα ΠΑΣΟΚ μάγευε τους ψηφοφόρους γιατί το εγκατέλειψαν το 2012 δις και το 2015 επίσης; Το πιθανότερο είναι ότι τα στελέχη μιλάνε κυρίως με ένα συγκεκριμένο δείγμα πολιτών, ελαφρώς πολωμένο. Τέλος πάντων ένας επαγγελματίας θα έκανε έρευνα πριν καταλήξει…
Φυσικά υπάρχει λογική στη σκέψη. Έφυγε το Ποτάμι, έφυγε η ΔΗΜΑΡ, οπότε ναι, μοιάζει λογικό η παράταξη να μην έχει λόγο να ονομάζεται Κίνημα Αλλαγής. Μισή αλήθεια και όχι κι αυτή σίγουρη, μιλώντας με όρους επικοινωνίας και πολιτικού ρεαλισμού.
Μένοντας μόνο στο όνομα κόμματος, μετά το ΚΚΕ, το πιο ανθεκτικό «brand» πολιτικού κόμματος στην ελληνική πολιτική ιστορία (με όρους, και δύναμης και χρόνου) είναι της Νέας Δημοκρατίας. Από το 1974 μέχρι σήμερα παραμένει στην πολιτική σκηνή ως κόμμα εξουσίας. Δεν είναι τυχαίο ότι το όνομα περιέχει δύο συστατικά απλά, γενικά και θεμελιώδη. Νέα και Δημοκρατία. Κι αν για το Νέα μπορεί κάποιος να επιχειρηματολογήσει αρνητικά αφού μιλάμε πλέον για μια …ώριμη 45άρα, κάποιος άλλος μπορεί κάλλιστα να εστιάσει στην συχνότερη ανανέωση προσώπων κι άλλωστε τα lifting περιορίστηκαν μόνο στις αλλαγές του σήματος. Από την άλλη έχεις το ΠΑΣΟΚ, συνομήλικο μεν, αλλά… Τα δύο κόμματα μπήκανε μαζί στο νηπιαγωγείο της μεταπολίτευσης,αλλά τα τελευταία χρόνια το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, έμεινε …μεταξεταστέο. Το ΠΑΣΟΚ ως όνομα, (ως όνομα λέω!) είναι αιχμηρό, θυμίζει την εποχή του …Ελλαδέξ – κοινωνικά και πολιτικά, ενώ και οι λέξεις Σοσιαλιστικό και Κίνημα, δεν ανταποκρίνονται – ενδεχομένως κακώς – ούτε στη σύγχρονη πραγματικότητα ούτε σε αυτό που θέλει να ακούσει ο σύγχρονος έλληνας.
Επίσης, ως ψήφοι, το παλιό ΠΑΣΟΚ (δεν) είναι εδώ… όπως έλεγε το κλασσικό σύνθημα! Είναι εδώ κι εκεί! Σκόρπιο. Είναι εδώ με το ΚΙΝΑΛ στα μονοψήφια ποσοστά που απειλούνται με σμίκρυνση στην περίπτωση ακραίας πόλωσης και είναι και εκεί στο ΣΥΡΙΖΑ, όπου βρίσκεται η μεγάλη μάζα των ψηφοφόρων από τα πάλαι ποτέ εκλογικά 40άρια.
Να μην ξεχνάμε ότι ο λόγος μετονομασίας σε ΚΙΝΑΛ, είχε στόχο την επιστροφή του ΠΑΣΟΚ ως κόμματος εξουσίας, (ή έστω ως μετόχου εξουσίας). Κι αυτό γιατί ήθελε να αποβάλλει τη «ρετσινιά» του κόμματος που οδήγησε τη χώρα στα μνημόνια και κατακρήμνισε τα ποσοστά του. Με αυτή την κίνηση το ΠΑΣΟΚ, έστειλε παράλληλα ένα μήνυμα ενότητας και συσπείρωσης στην περιοχή της κεντροαριστεράς, σε στελέχη και κομματίδια, πέρα από Ποτάμι και ΔΗΜΑΡ, που αν και είχαν απομακρυνθεί, αποτελούσαν σάρκα εκ της σαρκός του.Η πολιτική επιβίωση δηλ. ήταν το κίνητρο για ένα κόμμα που πρωταγωνίστησε τις προηγούμενες δεκαετίες, και όχι ένα σχέδιο με στρατηγική και ορίζοντα.
«Μα, είναι η ιστορία μας», θα πουν οι προγονολάτρες. «Να το βάλετε στο Λεύκωμα», θα τους απαντούσα. Το ΠΑΣΟΚ ήταν η ραχοκοκαλιά του ΚΙΝΑΛ και θα αποτελεί πάντα σημαντική ιστορία και παρακαταθήκη, αλλά μέχρις εκεί. Και από την άλλη το ΠΑΣΟΚ ούτως ή άλλως, υπάρχει. Και κόμμα είναι και το ενημερωμένο site του έχει και αυτό πάντα έμοιαζε σαν μια διέξοδο διαφυγής , ένα αποκούμπι, για τους διστακτικούς του εγχειρήματος του ΚΙΝΑΛ. Κάτι που δεν προσέφερε και τα καλύτερα μηνύματα στην κοινωνία και τους ψηφοφόρους για μια νέα εποχή όπου θα επικρατούσε μια ενιαία, άρα και πιο ισχυρή – φωνή στο χώρο της κεντροαριστεράς αξιοποιώντας τις συνέργειες και εξοβελίζοντας τη σύγχυση και τις πολλαπλές ατζέντες.
Ας γυρίσουμε στην πιθανή προοπτική μετωνυμία και ας υποθέσουμε τα πιθανά πλεονεκτήματα. Η αναγνωρισιμότητα του ΠΑΣΟΚ είναι σαφώς μεγαλύτερη σε σχέση με του ΚΙΝΑΛ. Δεν χρειάζεται να κάνουμε έρευνα, 8.5 εκατομμύρια αποτελέσματα στο google για το ΠΑΣΟΚ, λιγότερα από 4 εκατομμύρια βγάζει το ΚΙΝΑΛ. Αν δε έβαζες στην εξίσωση και την αναγνωρισιμότητα του πράσινου ήλιου σε σχέση με το παρεξηγημένο φυλλαράκι που έχει για σήμα το ΚΙΝΑΛ, η διαφορά θα ήταν τεράστια.
Ας δούμε όμως και τα διαχρονικά εκλογικά ποσοστά. Το ΠΑΣΟΚ (ως ΠΑΣΟΚ) είχε 43,9% το 2009, 13,8 και 12,3 το 2012 και ακολούθησαν η ΕΛΙΑ με 8% το 14 στις Ευρωεκλογές για να φτάσει στο 4,7% τον Ιανουάριο του 15, ως ΠΑΣΟΚ και 6,3 ως Δημοκρατική Συμπαράταξη τον Σεπτέμβριο του 15. (Το λογότυπο εδώ ήταν συνδυασμός ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ). Μοιάζει δηλ. η συνεργασία να επιβραβεύτηκε. Φυσικά παίζουν ρόλο και τα πρόσωπα. Τα ισχνά ποσοστά ήταν με τον Βαγγέλη Βενιζέλο που εισέπραξε μάλλον αδίκως το μεγάλο βάρος της φθοράς και η μικρή αύξηση, με τη Φώφη Γεννηματά.
Και ερχόμαστε στο θέμα πρόσωπα. Γιατί ένα πολιτικό brand στην Ελλάδα δεν είναι απλώς ένα όνομα (με την εξαίρεση ίσως του ΚΚΕ), έχει και τα πρόσωπα που το φωτίζουν το εκφράζουν, το συμπληρώνουν, αν δεν ταυτίζονται και εντελώς μαζί του. Και το ΠΑΣΟΚ έχει το όνομα του Ανδρέα Παπανδρέου στη μαρκίζα. Ένα όνομα με τεράστια εμβέλεια (πολύ παραπάνω αναφορές από το ΚΙΝΑΛ στο google) που αρκετά στελέχη το βάζουν στην εξίσωση της μετωνυμίας, με την ιστορική του σημασία, αν και κάποιος θα έπρεπε να λάβει υπόψη και το λεγόμενο sentiment analysis. Είναι όμως μεγάλη κουβέντα για τα πρόσωπα… Για να αστειευτώ, ίσως κάποιοι να προτιμούσαν ένα κόμμα που να λέγεται Ανδρέας Παπανδρέου Ελλάς και αρχικά ΑΠΕ… κι Άμα Πιάσει Έπιασε!
Επιστρέφω στη μισή αλήθεια που έλεγα σημειώνοντας ότι στο ΚΙΝΑΛ εκτός από Ποτάμι και ΔΗΜΑΡ, υπήρχαν (και υπάρχουν!) άλλα 5-6 κόμματα. Είναι έλλειψη πολιτικού τακτ να συζητείται, ότι αφού έφυγαν οι μεγάλοι partners, ας γυρίσουμε στο παλιό μαγαζί… Είναι κι ένα αρνητικό μήνυμα για κινήσεις συνεργασίας στο μέλλον, οι οποίες θα ξεκινούν τη συζήτηση από την αξιοπιστία των προθέσεων.
Αυτή η διαδρομή ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ αλέ ρετούρ να μην ξεχνάμε ότι είχε δύο ενδιάμεσους σταθμούς – την ΕΛΙΑ και τη Δημοκρατική Συμπαράταξη. Κι οι πολλές αλλαγές και οι παλινωδίες σε κάνουν γραφικό έλεγε μια καθηγήτριά μου, για τη σημειολογία και φυσικά μπερδεύουν τους ακροατές σου. Επίσης αυτή η διαδρομή ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ αλέ ρετούρ στέλνει όντως μήνυμα επιστροφής. Όχι όμως μιας πανηγυρικής επιστροφής στην πρώτη κατηγορία, όπως ήταν το σύνθημα των αεκτζήδων πριν τρία χρόνια. Είναι ένα μήνυμα αδυναμίας, ένα μήνυμα ανεπαρκούς αντίληψης και κατάκτησης ενός άλλου κόσμου, μιας επιστροφής στην θαλπωρή του πατρογονικού σπιτιού που ακόμα κι αν δεν είναι ετοιμόρροπο, έχει φανεί ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί πλέον στις «στεγαστικές» ανάγκες των παλιών ψηφοφόρων σου. Και ένα τέτοιο σπίτι μπορεί νη μην πρέπει να κριθεί «καταδαφιστέο», αλλά μπορεί – και θα του άξιζε – να κηρυχτεί διατηρητέο! Μέχρις εκεί, αλλά το Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ πριν από το Συνέδριο του ΚΙΝΑΛ, και η συζήτηση που έχει ανοίξει, άλλα μηνύματα στέλνουν…
Ο Μάνος Σιφονιός είναι συγγραφέας, επικοινωνιολόγος
