Thing change, think change (Το πράγμα αλλάζει, σκέψου την αλλαγή)
30/09/2008
Στη λίστα με τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, η απληστία φιγουράρει στην κορυφή, και θεωρείται πηγή των υπολοίπων. Τα αμαρτήματα είναι εν δυνάμει θανάσιμα γιατί μπορούν να οδηγήσουν στο «θάνατο», κυριολεκτικό ή μη!
Η κυριαρχία της απληστίας γύρω μας δυστυχώς δεν ξενίζει κανένα μας. Καθένας μας και όλοι μαζί – πάντα με την εξαίρεση των λίγων … λέμε τώρα – υπερδανειστήκαμε από την Τράπεζα του αύριο και επιδοθήκαμε στο εφήμερο και ανηλεές κυνήγι του σήμερα… Το χθες? Ποιο χθες?
Η προσέγγιση των χρηματιστηρίων με τη λογική του καζίνο, τα διάφορα χρηματοπιστωτικά προϊόντα που βασίζονται σε σύνθετες μεταβλητές που περιλαμβάνουν τη χασούρα για κάποιους άλλους (!) ήταν κάτι παραπάνω από λογικό να μας οδηγήσουν σε αδιέξοδο. Αρκετοί μπορεί να βλέπανε τον τοίχο που υψωνόταν στην άκρη του δρόμου, αλλά οι πολλοί δεν τον διέκριναν καν, θεωρούσαν ότι ήταν οφθαλμαπάτη, τους ήταν αδιάφορο (το έξυπνο χρήμα που λέμε), εκτιμούσαν ότι θα τον διαπεράσουν, ή … όλα τα ανωτέρω!.
Η απληστία δεν αφορά μόνο την χρηματοοικονομική προσέγγιση. Στη σύγχρονη κοινωνία η απληστία, η φιλαργυρία, η πλεονεξία, εκφράζονται με πολλούς τρόπους και έχουν σε μεγάλο βαθμό αποενοχοποιηθεί. Ο σημερινός Σάϊλοκ θα φιγουράριζε σε περίοπτη θέση στον κατάλογο του Forbes. Η ιδιοτέλεια επιβραβεύεται στις καθημερινές φράσεις, του «ωραίος» και «μάγκας». Η επιδίωξη του προσωπικού συμφέροντος και ο άκρατος καταναλωτισμός, αποτελούν τρόπο ζωής για εκατομμύρια ανθρώπους. Η αποθέωση του αποτελέσματος που αγιάζει οποιοδήποτε μέσο, η ηθική a la carte που οδηγεί στις προσωπικές μας διαπλοκές, μας έκαναν χοντρόπετσους και αυτό έφερε εσωτερικές απώλειες, μία από τις οποίες είναι η χαρά της αληθινής επικοινωνίας, αλλά μην ανοίξω το θέμα της κοινωνίας που ξαπλώνει κουρασμένη στο κρεβάτι του ψυχαναλυτή…
Το σίγουρο είναι ότι η αχαλίνωτη διάθεση για το καινούργιο, ο εξοντωτικός κορεσμός από το μεγάλο και το λαμπερό, μας οδήγησαν στην παρα-λογική του grow or go.
Κι είναι λογικό όταν το grow χτυπάει ταβάνι να είναι ώρα για go. Η ελπίδα είναι το go να μην είναι αιματηρό, (κυριολεκτικά ή συμβολικά) και να μας πάει σε μια αλλαγή σκέψης, οπτικής, δράσης. Thing change, think change . Μπορεί να συμβεί αυτό; Λίγες πιθανότητες…
Η πυραμίδα της ανάπτυξης είναι ανισόρροπη. Τη βλέπουμε πια όλοι. Ο βασιλιάς ή αν θέλετε ο θεός του χρήματος είναι αντίστοιχα… θεό-γυμνος! Η δήλωση το ότι λίγοι κατέχουν πολλά και οι πολλοί διαθέτουν λίγα δεν διεκδικεί στοιχεία πρωτοτυπίας. Χτισμένη, με την κορυφή μπηγμένη στο χώμα και υψωμένη προς τη βάση της, η μετέωρη πυραμίδα του κόσμου μας θα γείρει αριστερά ή δεξιά αναζητώντας μια λογική ισορροπία. Ποιους θα πλακώσει το αγνοώ… Ο απόηχος του γδούπου θα μπορέσει να μας συντροφέψει τόσο χρόνο ώστε να μη γίνουν ξανά τα ίδια λάθη; Ούτε αυτό το ξέρω…
Ως αρθρογράφος δεν διεκδικώ το ρόλο του προφήτη, ούτε πριν, ούτε μετά Χριστόν, πόσο μάλλον του τιμητή της κοινωνίας, μέρος της οποίας αισθάνομαι ακέραιο. Απλώς να θυμίσω ότι το 1882 ο Νίτσε ανακοίνωσε ότι ο Θεός είναι νεκρός. Φράση με πολλαπλά νοήματα που την αναφέρω με απλοϊκό τρόπο για να πω ότι αναμένω τη δήλωση του Νίτσε της Παγκόσμιας Οικονομίας (όποιος κι αν είναι!) να ανακοινώσει ότι ο σύγχρονος θεός του χρήματος είναι κι αυτός νεκρός. Δεν είναι απαραίτητα κακό αυτό. Και τα λίγα μπορεί να μας συντροφέψουν καλύτερα στο ταξίδι της επιστροφής στην ισορροπία. Ο «συμποσιακός» Πλάτων γράφει «Της φτώχιας της λείπουν πολλά, της απληστίας τα πάντα».
Μάνος Σιφονιός
Επικοινωνιολόγος – Συγγραφέας
