«Έχουμε ξένους»!
17/07/2009
Θυμάμαι τη μάνα μου, να τρέχει ολημερίς για προετοιμασίες και να φωνάζει… «φτιάξε το δωμάτιό σου», κι όταν ρωτούσα απαιτητικά «γιατί;», η απάντηση δε σήκωνε δεύτερη κουβέντα: «Έχουμε ξένους!» Η έκφραση αυτή είχε μέσα της πρόσκληση, θέρμη και φιλοξενία. Ο ξένος τότε μπορεί να ήταν και συγγενής και φίλος, ακόμα και συνάδελφος από τη δουλειά. Τότε ο ξένος δεν ήταν αναγκαστικά ο άγνωστος που έπρεπε να μας φοβίζει ή τουλάχιστον να αντιμετωπίζεται με καχυποψία, και το αίσθημα της φιλοξενίας ήταν ακόμα βαθιά ριζωμένο στη ψυχή του έλληνα..
Σήμερα το «έχουμε ξένους» φαίνεται να είναι μια μοίρα κακιά για τη χώρα μας, για την κοινωνία μας, για τη γειτονιά μας. Πως έφτασε ο ξένος να είναι μόνο ο άγνωστος, πιθανόν μαυριδερός, αντικείμενο ψυχρότητας και επιφυλακτικότητας;
Στις δεκαετίας του ‘50 και ’60, Ιταλοί, Ισπανοί, Πορτογάλοι, Τούρκοι, Σέρβοι και φυσικά πολλοί Έλληνες, φτάσανε στη Γερμανία με τη ταμπέλα του μετανάστη. Δεν σας λέω κάτι καινούργιο. Η Γερμανία άνοιξε τις πόρτες της στους μετανάστες, εκμεταλλεύτηκε με τον καλύτερο τρόπο τη φτηνή εργατική δύναμη και παρότι η μεγάλη ηττημένη του Β! Παγκοσμίου Πολέμου κατόρθωσε να γίνει (ή να ξαναγίνει) η μεγαλύτερη βιομηχανική χώρα της Ευρώπης. Οι μετανάστες είναι αυτοί που ουσιαστικά συνέβαλαν στο λεγόμενο γερμανικό θαύμα.
Φυσικά είναι άλλες οι συνθήκες σήμερα. Φυσικά η κρίση σήμερα είναι παγκόσμια και η ίδια η Γερμανία και όχι μόνο, έχει θέμα με την ανεργία κλπ.
Γιατί όμως να μην μπορούμε κι εμείς να δούμε τη μετανάστευση, ουσιαστικά σαν εισαγωγή εργατικών χεριών στην Ελλάδα; Μια εισαγωγή με συμφέρουσα για τη χώρα μας όρους, κι αυτό γιατί κατά κανόνα οι περισσότεροι μετανάστες ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 25 με 34 ετών (22%) και ακολουθεί σε ποσοστό το γκρουπ ηλικίας 35-44 ετών (18,7%), σύμφωνα και με στοιχεία από το Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής (ΙΜΕΠΟ).
Παίρνουμε δηλαδή σε μεγάλο βαθμό έτοιμη παραγωγική δύναμη, χωρίς να ξοδέψουμε δραχμή – ή μάλλον ευρώ – για διατροφή, περίθαλψη, παιδεία, μόρφωση κλπ. για τα οποία ξόδεψαν οι οικογένειες, ή το κράτος προέλευσης για να φτάσουν οι εν λόγω μετανάστες σε οικονομικά ενεργή ηλικία. Και φυσικά, η υπεραξία από την εργασία των μεταναστών δε γυρνά στον τόπο προέλευσης, αλλά το μεγαλύτερο μέρος κατά κανόνα παραμένει στη χώρα, και όλοι κερδίζουν. Κερδίζουν οι εργοδότες από την ευκαμψία μισθών, κερδίζει το έρημο το ασφαλιστικό σύστημα από τις εισφορές, κερδίζει το κράτος από τη φορολογία εισοδήματος και κατανάλωσης, κερδίζουμε ακόμα και σε πληθυσμό που μπορεί να αφομοιώνεται και να αποκτά «loyalty», για να μην πω για το κέρδος από την ανάμιξη και ανανέωση των γονιδίων και ερεθίσω μερικούς.
Γιατί είναι αλήθεια πως η ελληνική κοινωνία έχει αρχίσει και αποκτά στερεοτυπικές απόψεις για τους μετανάστες. Παίρνουν τις δουλειές με τα φτηνά τους μεροκάματα, αυξάνουν την εγκληματικότητα, ενδεχομένως χαλάνε την αισθητική μας ή ακόμα χειρότερα απειλούν τη ράτσα μας!
Τώρα, όσο για το ότι οι μετανάστες παίρνουν τις δουλειές από τους Έλληνες, τι να πω; Ας ήμασταν καλύτεροι; Γιατί υπάρχουν και δουλειές που, είτε γιατί είναι βαριές, είτε υποτιμητικές, δεν καταδεχόμαστε να αναλάβουμε. Και δε μιλάω για τα τζάμια στα φανάρια! Αλλά δε γνωρίζω εργολάβους που δεν έχουν «ξένους» στη δούλεψή τους. Είναι επίσης γεγονός ότι η συλλογή της αγροτικής παραγωγής από την ελιά και τη σταφίδα, μέχρι το βερίκοκο και τα καρπούζια, βασίζεται στους μετανάστες. Και φυσικά τα συνεργεία καθαρισμού, ή οι οικιακοί βοηθοί, μάλλον κάποια άλλη γλώσσα έχουν για μητρική. Αλλά να! Μαθαίνουν όλοι τους ελληνικά και αυξάνονται οι άνθρωποι που μιλάνε τη γλώσσα μας και δεν μπορεί να μην ποτίζονται και με κάτι από τον πολιτισμό μας. Επίσης οι περισσότεροι αισθανόμαστε ότι οι μετανάστες ευθύνονται για την αύξηση της εγκληματικότητας. Αυτό όμως δεν είναι επιστημονικά ορθό αφού οι στατιστικές έχουν πολλές αναγνώσεις και ίσως είναι τελικά πολύ μικρότερο το ποσοστό συμμετοχής των μεταναστών στην εγκληματικότητα σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό. Κι αυτό γιατί τα στατιστικά στοιχεία είναι μόνο επί των εξιχνιασμένων υποθέσεων (λογικό) που είναι ένα μικρό ποσοστό του συνόλου και φυσικά δεν έχουν γίνει εμπεριστατωμένες μελέτες σε βάθος χρόνου που να λαμβάνουν υπόψιν και τις αντιστοιχίες των ηλικιακών ομάδων που όπως είπαμε, στους μετανάστες υπερέχουν οι ηλικίες 25-44. Και υποθέτω ότι ένα μεγάλο μέρος της παραβατικότητάς των μεταναστών θα οφείλεται σε αδικήματα παραβίασης του νόμου περί αλλοδαπών, (παράνομη είσοδος στη χώρα).
Προφανώς υπάρχουν όρια, βεβαίως και χρειάζεται να ξεκαθαρίσει το τοπίο με την παράνομη και νόμιμη μετανάστευση που δημιουργεί σύγχυση στον πολύ κόσμο, αυτονόητο ότι χρειάζεται ένα επίπεδο ελέγχου στην είσοδο νέων μεταναστών. Δε ξέρω όμως πόσο αυτά τα νέα μέτρα, όπως τσάτρα – πάτρα εξαγγέλθηκαν, οδηγούν σε ένα υπερβολικά αστυνομικό κράτος, όπου η εξάντληση της αυστηρότητας στους μετανάστες μάλλον θα οδηγεί στην περαιτέρω περιθωριοποίηση τους και θα ενισχύει τα φαινόμενα ρατσισμού.
Γνωρίζω ότι τα ανωτέρω δεν εμβαθύνουν σε κοινωνικοοικονομικές παραμέτρους, μοιάζουν απλουστευμένα και ενδεχομένως εμφορούνται από ρομαντική διάθεση… εεε καλοκαιράκι έχουμε! Γιατί όμως ο «ξένος» να μην μπορεί να ξαναγίνει «προσκεκλημένος», στο «σπίτι» μας, στην οικονομία μας, στη σκέψη μας; Γιατί να μην μπορούμε να φανταστούμε, να οργανώνουμε κι εμείς σε 20-30 χρόνια μια εκδήλωση όπως αυτή που έγινε πέρυσι στη Βόννη για να τιμηθεί η πρώτη γενιά των μεταναστών με σύνθημα, «η Γερμανία λέει ευχαριστώ». Στην πραγματικότητα δε χρειάζεται φαντασία… Απλώς οι λέξεις μακροχρόνια, βιώσιμη και αποτελεσματική μεταναστευτική πολιτική, μαζί με την κοινωνική ειρήνη, πρέπει να αποκτήσουν τη σημασία τους.
Μάνος Σιφονιός
Συγγραφέας – Επικοινωνιολόγος
